Америкалық миллиардер Not-A-Boring Competition  - туннель төсеу байқауын өткізді.

Forbes.kz АҚШ-та жоғары технологиялар саласында жұмыс істейтін 25 жастағы қазақстандық Санжар Тайжан («30-дан 30-ға дейін» рейтингінің қатысушысы) туралы бірнеше рет жазды.

Естеріңізге сала кетейік, 2022 жылдың желтоқсанында оның TaiSan стартапы әлемдегі ең ірі Vertical Aerospace электр ұшақтары компаниясымен батарея бөліктерін әзірлеуді қолдауға арналған алғашқы келісімшартты аяқтады.

2023 жылдың көктемінде жас инженер өзін тағы да қатты танытты. Оның Warwick Boring командасы Илон Масктың The Boring Company және SpaceX компаниялары өткізетін Not-a-Boring Competition турнирінде үшінші орынды иеленді.

Естеріңізге сала кетейік, 2019 жылы қазақстандықтың бірінші командасы Warwick Hyperloop жарыс режимінде Hyperloop жобасы үшін көлік капсуласын салып, жартылай финалға дейін жетіп, әлемнің үздік 35 ұжымының қатарына кірді (1600-ден). Қазірдің өзінде 2021 жылы Санжар Тайжанның жаңа командасы Warwick  Not-A-Boring Competition турнирінің финалына шықты, байқауда әріптестерімен бірге ол туннель жасау үшін бұрғылау машинасының прототипін жасады. Ол кезде қазақстандық төртінші орынға ие болды.

2023 жылы Санжар Тайжанның командасы үшінші болып өз нәтижесін жақсартты.

Тайжан Forbes.kz-ке берген сұхбатында айтқандай 2023 жылы жарыс Техастың Остин қаласында өтті (2021 жылы - Лас-Вегасте, Невадада) және финалға тек бес команда таңдалды. Байқаудың мәні ұзындығы 30 метр және диаметрі 0,5 метр туннель салатын жеке бұрғылау машинасын жасау және салу болды. Бұл қашықтықты мүмкіндігінше тезірек еңсеру керек болды.

- Нәтижесінде біз барлық техникалық сынақтардың 95-інің 90-ынан сәтті өттік, бұл бізге турнирде үшінші орын алуға мүмкіндік берді. Бұл нәтижеге өте қуаныштымын. Бізге бұл үлкен жетістік, мен бұл нәтижеге жетуге ұзақ уақыт бойы бардым», - деп қуанышымен бөлісті Санжар. - Бізден тек бюджеті бес есе үлкен швейцариялықтар мен немістер жақсы болды. Бірақ бұл біз үшін сылтау емес, өйткені біз ары қарай дамуымыз қажет. Айтпақшы, бұл жолы бізді жаңа инвесторлар - the James Dyson Foundation және Siemens қолдады. Олар технологиялық нарықтағы үлкен ойыншылар, - деп атап өтті қазақстандық.

Инженер сонымен қатар бұл жолы жаңа бұрғылау қондырғысы бұрынғыға қарағанда әлдеқайда сәтті болғанын айтты: жеңіл материалдарды қолданудың арқасында салмағы аз болды. Сонымен қатар, кейбір бөлшектер алынып тасталды және машина өзінің дизайны бойынша сәл жеңілдеді, бұл бұрғылау қондырғысын жасау кезінде маңызды. Сондай-ақ, Warwick Boring туннель салу үшін цементтің жаңа түрін қолданды, бұл оны әлдеқайда берік етеді.

- Бізде машинаны жасауға аз уақыт болды – финалға өту туралы ақпарат алғаннан кейін 4 ай (алдыңғы байқауда шамамен алты ай берілді), бірақ бізге бұл оңайырақ болды себебі біз қондырғыны қайта жасамадық, тек алдыңғы нұсқасын өзгертіп, жетілдірдік. Бұл жолы біз қанша ақша жұмсадық? Өкінішке орай, мен сізге бұл санды айта алмаймын, - деп жауап берді қазақстандық.

Естеріңізге сала кетейік, 2021 жылы Warwick Boring командасына прототип жасау үшін 250 мың доллар қажет болды.

Санжар өткен жарыстар туралы тағы бірнеше мәліметтерге тоқталды: АҚШ кеден қызметі шекарада бұрғылау машинасын үш күнге кешіктірді және жас инженерлердің турнирге толық дайындалу үшін төрт күні ғана болды.

- АҚШ-қа барар алдында біздің команда барлық қажетті сынақтарды өткізіп, бүкіл көлікті Англияда жинағаны орынды болды. Басқаша айтқанда, біз технологияны көрсетуге дайын болдық, - деп қосты сұхбаттасушы.

Илон Масктың турнирінде жеңіске жетудің қандай пайдасы бар деген сұраққа Санжар ешқандай материалдық ынталандыру жоқ деп жауап берді. Тек моральдық қанағаттанушылық бар:

- Турнирлердің барлық жылдарында SpaceX және The Boring Company финалистерге қаржылық сыйлықтар бөлмейді. Сонымен қатар, олар болашақта біздің технологияларымызды өз жобаларында қолдануға және инженерлерімізді тартуға құқылы. Жалпы, біз мұны тәжірибе мен инженерияға деген сүйіспеншілік үшін жасаймыз, - деп жауап береді Тайжан күлімсіреп.

Сондай-ақ, ол: - Айталық, ынталандыру ретінде бізге The Boring Company базасына бару мүмкіндігі берілді. Менің тағы бір арманым орындалды – SpaceX салған жерасты Hyperloop-қа бардым. Бұл керемет тәжірибе болды - деді.

Сонымен қатар Санжар оның командасы биылғы турнирде The Boring Company бірнеше инженерлерді өнер көрсету қорытындысы бойынша өз қатарына тартқан жалғыз команда болғанын атап өтті.

- Бұл ешбір команданың қолынан келмеді, айтпақшы былтыр да, яғни 2021 жылы да солай болды, - деді Санжар.

Сұхбаттасушы түсіндіргендей, оның ұжымдарында ол жалғыз қазақстандық, бірақ оқу және жұмыс кезінде оның компаниялары арқылы 400-ге жуық инженер өткен.

- Солай болды. Менің алма-матерімде - University of Warwick Қазақстаннан техникалық мамандықтар бойынша аз ғана студент оқиды. Сондықтан ел намысын жалғыз өзім қорғауға тура келеді, - дейді Санжар.

Алдағы жоспарлар туралы айта отырып, Тайжан TaiSan стартапы туралы көптеген жаңалықтары бар екенін атап өтті, бірақ оның әзірге ақпаратты жария етуге құқығы жоқ.

- Мен бір нәрсені айтайын: біз қазір электромобильдерге арналған озық батареяны жасап жатырмыз. Болашақта басқа да өнімдерді жасау үшін нақты жоспарымыз бар, - деп қорытындылады Санжар Тайжан.

Шетелде жүріп үлкен жетістіктерге жеткен отандастарымызбен сұхбаттар циклі. Forbes Kazakhstan компаниясымен бірлескен жоба.